Oleh Abdar Rahman Koya
Nota : Artikel terjemahan AIDC daripada tulisan Abdar Rahman Koya, Jun 2005. Tajuk asal artikel ini, " Malaysia’s PAS facing pressure to change tack because of association with Anwar Ibrahim"
Zaman kegemilangan dan kejatuhan Parti Islam Se-Malaysia (PAS) seperti diikat oleh
Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO). Sekarang krisis terburuk UMNO berakhir dengan tamatnya kisah Anwar Ibrahim, segala petunjuk bahawa sokongan terhadap PAS semakin merosot, dengan pada masa yang sama pemimpin parti menjadi lebih bersikap mempertahankan diri apabila cuba menjawab kepada tuduhan- tuduhan bahawa parti tersebut sudah hilang arah.
Sekiranya perbualan bersama dengan penyokong PAS dan maklum balas dihantar ke internet sebagai petunjuk, kemerosotan ini memang jelas. Asas kewujudan PAS - untuk mendirikan sebuah negara Islam di Malaysia - berada dalam ancaman kerana memandangkan PAS bersedia untuk memperolehi semula sokongan dengan kisah Anwar Ibrahim.
Permergian kisah Anwar Ibrahim dan ketua pemain, Mahathir Mohamad, daripada perhatian politik telah meletakkan PAS kembali kepada asal : di pinggiran sistem, hanya sebagai sebuah parti politik pembangkang bersama pemimpin dan pandangan tersendiri.
Sekarang Mahathir telah pergi, soalannya apakah yang boleh dilakukan oleh PAS untuk membawanya kembali ke arus utama politik. Pada masa sekarang tiada sebarang tanda bahawa perkara ini akan terjadi, kecuali pemimpinnya dilihat sedang menguatkan ikatan takdir parti politik itu dengan Anwar Ibrahim, lelaki yang tidak dipercayai oleh kebanyakan penganalisis politik walaupun sebagai bakal Perdana Menteri, sama ada melalui pembangkang atau melalui pemerintah UMNO, parti yang yang telah memulaukannya.
Dengan memberikan ingatan ringkas dalam politik, mana-mana senario adalah mungkin.
Anwar perlu berpuas hati dengan kem pembangkang buat masa ini. Berada di sebelah bahagian yang lain setelah sekian lama berada dalam kerajaan adalah sesuatu yang amat berat untuk dilakukannya, mempercayai bahawa pembangkang tidak boleh memegang kuasa, sekurang-kurangnya dalam tempoh hayatnya.
Dengan idea yang kurang tentang apa yang perlu beliau lakukan, Anwar sedang menangguhkan perancangannya yang segera dengan menumpukan lebih perhatian terhadap topik-topik seperti “dialog antara ketamadunan” dan syarahan “demokrasi” dan “kebebasan” dalam masyarakat Islam.
Secara jelas, bayangannya sebagai seseorang yang mengambil berat mengenai isu global telah dibayangi dengan cita-citanya dalam negara, dan kebanyakan pendengarnya ingin mengetahui mengenai perancangannya di Malaysia berbanding minatnya yang terbaru dalam “menghubungkan Barat-Islam yang terpisah”.
Suka atau tidak, Anwar dan parti yang beliau menjadi penasihat sekarang telah mengadakan hubungan dengan PAS, sebagai apa yang dikenali sebagai Barisan Alternatif. Ini memberikan banyak masalah kepadanya secara peribadi, terutamanya kerana beliau merasakan beliau perlu terlibat dalam kepentingan dunia, sebagai contoh bertemu dengan pemimpin berhaluan kanan dari Washington dan kumpulan pemikir dari Barat, yang kesemuanya akan membentuknya sebagai seorang “pemimpin Muslim yang sederhana”.
Lawatan Anwar ke seluruh dunia untuk bertemu dengan pemimpin politik dan rakan-rakannya yang memegang jawatan penting di Washington dan Eropah mempunyai dua matlamat dan objektif menang-menang : Peranan Barat dalam membentuknya sebagai seorang agen perubahan sebelum beliau memegang kuasa; dan untuk menjelaskan bahawa PAS bukan sebuah parti ‘pengganas’ Islam, seperti yang ditakuti oleh pemimpin Barat, tetapi sebuah parti yang bebas dan demokratik yang mana Barat mampu “bekerjasama bersama” untuk memegang kuasa.
Ikatannya dengan PAS adalah salah satu daripada halangan yang perlu dilepasi untuk kepentingannya atau jika tidak lebih daripada hubungan mesranya dengan pemimpin Barat.
Sementara Anwar mungkin menggambarkan PAS sebagai liabiliti memandangkan beliau sentiasa berkunjung ke Washington dan Eropah, kerana beliau mampu “ dipanaskan ” di atas hubungannya dengan kumpulan pengganas, parti anti-Barat seperti PAS, di Malaysia.
Beliau dilihat seperti berada di kem yang sama dengan PAS kerana parti tersebut menjuarai isu berkaitan Anwar semasa dipenjarakan selama 6 tahun, semasa parti tersebut bergerak di atas simpati orang ramai dengan Anwar melalui akhbar PAS yang terkenal satu ketika dahulu iaitu Harakah.
Itu suatu ketika dahulu, sekarang keadaan sudah berubah. Dengan krisis yang sudah hampir berlalu daripada masyarakat, PAS sekali lagi dipinggirkan untuk menjaga diri sendiri.
Setelah memegang kuasa politik apabila mengambil alih dua negeri dan hampir membentuk kerajaan negeri di dua negeri yang lain, PAS telah mengalami kekalahan teruk pada pilihanraya tahun lepas (2004). Sekarang, dengan Parti Keadilan Rakyat (KeADILan, yang dipimpin oleh isteri Anwar dan penyokong setia dari pelbagai latarbelakang ), PAS merasakan berada di bawah tekanan yang semakin meningkat untuk memformulasikan semula agendanya, dan pada masa yang sama menimbangkan kembali penubuhan sebuah Negara Islam.
Ramai yang menyifatkan dokongan politik PAS terhadap sebuah Negara Islam (terutamanya ketika Pilihanraya Umum) sebagai punca utama kenapa parti pembangkang tidak dapat disatukan sebagai sebuah pakatan memerintah, dan sebab kenapa pakatan pembangkang sentiasa berpecah dalam masa yang singkat selepas pilihanraya.
Ahli politik bukan Islam, Muslim sekular dan bekas pemimpin UMNO, yang tidak berpuashati dengan kepimpinan pada masa ini, sekarang berkempen kepada PAS untuk menukar pendiriannya dalam aspirasi untuk sebuah Negara Islam; dalam kata lain, untuk berfikir mengenai undi dengan serius.
Sesetengah pemimpin keADILan, termasuk ANwar, telah mengambil tanggungjawab tersebut untuk bercakap mewakili PAS, cuba untuk mempertahankan agenda negara Islam PAS, terutamanya semasa temuramah dengan media Barat dan dalam ceramah di negara Barat, dan di majlis perhimpunan tempatan yang dihadiri oleh “Muslim yang sederhana” dan bukan Muslim.
Pada 10 Mei, Anwar Ibrahim telah ditemuramah oleh BBC dalam program Hardtalk. Perubahan Anwar yang disifatkan sebagai “pemimpin Islam yang hebat” kepada “Muslim yang sederhana” menggalakkan “dialog di antara Muslim dan Barat” yang diadakan secara terbuka buat pertama kalinya mencabar.
Hubungannya dengan sayap kanan Pentadbiran Bush (terutamanya Paul Wolwofitz), dan bagaimana beliau menerangkannya kepada penyokongnya yang berada di Malaysia, antara perkara yang dipersoalkan kepadanya.
Apabila ditanya sama ada beliau bersetuju dengan usaha PAS untuk sebuah Negara Islam, dalam kebanyakan soalan disebutkan bahawa Negara Islam bermaksud penafian terhadap kebebasan kepada bukan Islam untuk mengamalkan kepercayaan mereka, jawapan Anwar hanya menekankan kepada persepsi seperti : Beliau berkata PAS perlu bekerja dalam lingkungan sebuah “jaminan perlembagaan” dalam kebebasan beragama kepada bukan Muslim, memandangkan sekiranya tiada terdapat jaminan seperti itu dalam Islam.
Ketika semua ini sedang berlaku, kepimpinan PAS telah berdiam diri. Kebanyakan penganalisis dan penyokong telah beranggapan sikap ini sama seperti kekosongan kepemimpinan, khususnya selepas ketiadaan arwah Fadzil Noor, Presiden PAS sebelum ini, pada 2002, tetapi terdapat beberapa sebab lagi : Di kalangan mereka adalah sikap obsesi PAS dengan mengambil alih kuasa daripada UMNO, yang telah memerintah Malaysia semenjak negara ini dibentuk. Di puncak populariti PAS, kesemuanya disebabkan oleh kemarahan masyarakat awam terhadap Mahathir berhubung layanannya terhadapa Anwar, soal kepimpinan PAS bukan satu isu.
Memandangkan pilihanraya dalaman parti semakin hampir, ahli-ahli akan memilih pemimpin mereka, peringkat bahagian terlantar bukan disebabkan oleh perbezaan umur tetapi disebabkan oleh jurang kematangan politik.
Sesiapa yang telah dicalonkan untuk jawatan tertinggi termasuk pemimpin muda, tugas mereka hanya penting ketika pilihanraya disebabkan oleh cara berkempen mereka yang agresif.
Pemimpin ‘tradisional’ seperti Abdul Hadi Awang dan Nik Abdul Aziz terkecuali, ramai di dalam PAS bersetuju bahawa pemimpin mereka tidak berada benar-benar di dalam rentak yang sama dengan perspektif politik parti.
Hadi dan Nik Aziz, seperti allahyarham Fadzil Noor, telah memainkan peranan dengan baik sebagai kuasa penyatu dan mampu terlibat berbahas dengan pemimpin kerajaan.
Pemimpin yang baru muncul, sesetengahnya dipanggil ulama disebabkan latarbelakang pendidikan Islam mereka di bumi Arab, mengambil risiko dengan memaksa PAS menimbang semula agendanya dengan memujuk “Muslim sekular ” yang enggan untuk mengundi PAS berbanding musuh mereka iaitu UMNO.
Khabar angin sudah merebak bahawa sekumpulan “ulama” dan “profesional” baru, yang menyertai PAS disebabkan layanan buruk terhadap Anwar, akan mengambil alih kepimpinan parti ; terdapat juga perbicangan mengenai kerjasama yang lebih rapat dengan Anwar, atau pada masa yang sama membawa Anwar masuk ke dalam PAS dengan diberikan jawatan.
Bagaimana PAS akan berhadapan dengan naungan Anwar dan tokoh yang tidak jujur dari Washington serta kepentingan politik Barat terhadap Anwar.
Sesetengahnya dijawab dengan fakta bahawa sesetengah pemimpin PAS telah mula bercakap mengenai ‘image’ (satu obsesi di kalangan sesetengah Muslim semenjak September 2001), daripada peranan PAS sebagai sebuah gerakan yang menekan kerajaan dalam sebuah negara majoriti Islam.
Sesetengah pemimpin PAS sedang mengadakan perbincangan secara tertutup dengan diplomat Amerika Syarikat dan Australia, dan terdapat seperti keengganan pemimpin utama dalam demonstrasi anti-AS untuk hadir bersama.
Tekanan terhadap PAS dalam menggugurkan cita-cita Negara Islam akan atau tidak akan mengubah landskap politik Malaysia, isu Islam dan Bangsa telah memastikan pakatan memerintah masih berada di tampuk pemerintahan walaupun cabaran daripada yang menentangnya.
Soalan sama ada pemimpin sekarang dan aktivis dalam PAS, sama seperti “darah muda”, akan mampu untuk menyelesaikan cabaran tersebut dalam ruang lingkup intelektual Islam, daripada politik kasar dan pertikaian kosong.
Negara Islam tidak boleh dikeluarkan daripada agenda oleh mana-mana pergerakan Islam; apa yang berbeza adalah cara dan apa yang membentuk Negara Islam dijangka perlu diambil kira.
Adalah lebih bijak untuk PAS berhati-hati dengan tekanan, dan menilai semula aspirasinya dengan tidak bersikap apologetic tetapi dengan satu pandangan terhadap asas Negara Islam untuk muncul dalam realiti yang kompleks seperti yang berlaku di Malaysia.
Dalam demokrasi seperti Malaysia, jumlah kerusi Parlimen dan kelompok peserta dalam ceramah umum boleh digunakan untuk mengukur sokongan sesebuah parti. Walaupun kesemua ini adalah rendah buat masa ini untuk PAS, kepimpinannya perlu sedar bahawa kedua-dua perkara tersebut tidak boleh digunakan sebagai kayu ukur sejauh mana parti itu bergerak berdasarkan hasil kerja yang sebenar.
Hanya keupayaannya untuk bergerak di atas landasan intelektual yang tinggi yang dapat membawa PAS ke satu ruang yang dihormati di mata umat Islam di Malaysia dan seluruh dunia.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan